25η Μαρτίου 2021 – Χρόνια πολλά!

Οὐμπέρτο Ἔκο: Χωρὶς μνήμη δὲν ὑπάρχει ψυχή

In Memoriam

Στὸ μέτρο ποὺ μποροῦμε νὰ λέμε “ἐγὼ”, εἴμαστε ἡ μνήμη μας. Ἡ μνήμη εἶναι ἡ ψυχή. Ἂν κάποιος χάσει ἐντελῶς τὴν μνήμη του γίνεται φυτό καὶ δὲν ἔχει πλέον ψυχή. Ἀκόμα καὶ ἀπὸ τὴν πλευρὰ ἑνὸς πιστοῦ, πιστεύω ὅτι δὲν ὑπάρχει κόλαση χωρὶς μνήμη. Ἡ τιμωρία συνίσταται στὴν διαρκῆ ἀνάμνηση τῶν ἁμαρτημάτων.

Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ: Πατρίδα εἶναι ἡ συγκίνηση

Τι σημαίνει για εσάς ξεριζωμός; «Εξαρτάται από το πού καταλήγεις μετά τον ξεριζωμό. Αν καταλήγεις σε ένα μέρος που δεν έχει σχέση με αυτό που ήσουν πριν, τότε ξεριζωμός σημαίνει “σπαραγμός”! Αν όμως βρεθείς σε ένα μέρος που όχι μόνο έχει τις παραδόσεις σου, αλλά και κάτι περισσότερο, τότε ο ξεριζωμός είναι “εμπλουτισμός”. Εγώ είχα την τύχη ο ξεριζωμός για την οικογένειά μου να είναι εμπλουτισμός και γι’ αυτό κράτησα την έννοια του ξεριζωμού σαν παράσημο, και αυτό μου επέτρεψε να συνεχίσω να μιλώ τα ελληνικά όπως τα μιλώ τώρα, και στη Γαλλία, από το 1953 και μετά… Δίδασκα γαλλικά, ο άντρας μου ήταν Γάλλος και η κόρη μου έμαθε μεγάλη πια τα ελληνικά. Αρα η ζωή μου ήταν μόνο γαλλικά. Παρ’ όλα αυτά, από το ’53 μέχρι τώρα, εγώ κράτησα τα ελληνικά».

Πῶς τὸ Powerpoint σκοτώνει τὴν κριτικὴ σκέψη

αὐτὸ ποὺ μᾶς κάνει ἀνόητους καὶ ἀνεύθυνους εἶναι ἡ μετατροπὴ τῆς πληροφορίας σὲ ἐπιγραμματικὲς φράσεις (bullets)

Τοῦ Andrew Smith, ἀπὸ τὸν Guardian, μετάφραση Α. Δεληγιάννη

Ἑλληνική γλῶσσα: Ἡ μικρόνοια τοῦ νεοελληνικοῦ ἀστισμοῦ καί «ριζοσπ-αστισμοῦ»

Στό βιβλίο Νεοελληνική Γλώσσα τῆς Γ΄ Γυμνασίου, στήν 1^η ἑνότητα, πού ἔχει στόχο, μεταξύ ἄλλων, νά «σκεφτούμε σχετικά με τις πολλές και συχνά αντιφατικές όψεις της Ελλάδας και τη θέση της στο σύγχρονο κόσμο», κάνει στήν σ. 10 τήν ἐμφάνισή του τό ποίημα τοῦ Ἐλύτη «H Alfa Romeo» (τηρῶ τήν ὀρθογραφία τοῦ βιβλίου καί ὄχι τοῦ Ἐλύτη):

Γλῶσσα καὶ λαϊκισμός

Tου Ιωαννη Ν. Γρηγοριαδη*

Η βαθμιαία επιβολή του λαϊκισμού ως θεμελιώδους οργανωτικής αρχής του πολιτικού και κοινωνικού βίου της χώρας αποτελεί τη βαθύτερη ρίζα της ελληνικής μεταπολιτευτικής κακοδαιμονίας. Η αμφισβήτηση της ηγεμονίας του λαϊκισμού κατέστη εφικτή μόνον μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης η οποία βύθισε την Ελλάδα στη δίνη μιας πολυεπίπεδης κρίσης. Θέματα που αποτελούσαν ταμπού επί δεκαετίες βλέπουν το φως της δημοσιότητας και υπόκεινται σε δημόσιο διάλογο. Η βαθμιαία κυριαρχία του λαϊκισμού στο σύνολο του πολιτικού φάσματος και η διαλυτική επιρροή του στους πολιτικούς και κοινωνικούς θεσμούς, στην εξωτερική πολιτική, στην παιδεία και στην οικονομία αναδεικνύονται όλο και περισσότερο. Ωστόσο, υπάρχει μία από τις εκφάνσεις του μεταπολιτευτικού λαϊκισμού η οποία διέλαθε την προσοχή που της αρμόζει: ο γλωσσικός λαϊκισμός.

Ἐν μεγάλῃ Ἑλληνικῇ ἀποικίᾳ, 200 π.Χ.

Ὅτι τὰ πράγματα δὲν βαίνουν κατ’ εὐχὴν στὴν Ἀποικία
δὲν μέν’ ἡ ἐλαχίστη ἀμφιβολία,
καὶ μ’ ὅλο ποὺ ὁπωσοῦν τραβοῦμ’ ἐμπρός,
ἴσως, καθὼς νομίζουν οὐκ ὀλίγοι, νὰ ἔφθασε ὁ καιρός
νὰ φέρουμε Πολιτικὸ Ἀναμορφωτή.

Ὅμως τὸ πρόσκομμα κ’ ἡ δυσκολία
εἶναι ποὺ κάμνουνε μιὰ ἱστορία
μεγάλη κάθε πρᾶγμα οἱ Ἀναμορφωταὶ
αὐτοί. (Εὐτύχημα θὰ ἦταν ἂν ποτὲ
δὲν τοὺς χρειάζονταν κανείς). Γιὰ κάθε τί,
γιὰ τὸ παραμικρὸ ρωτοῦνε κ’ ἐξετάζουν,
κ’ εὐθύς στὸν νοῦ τους ριζικὲς μεταρρυθμίσεις βάζουν,
μὲ τὴν ἀπαίτησι νὰ ἐκτελεσθοῦν ἄνευ ἀναβολῆς.

Ἔχουνε κσὶ μιὰ κλίσι στὲς θυσίες.
Παραιτηθεῖτε ἀπὸ τὴν κτῆσιν σας ἐκείνη·
ἡ κατοχή σας εἶν’ ἐπισφαλής:
ἡ τέτοιες κτήσεις ἀκριβῶς βλάπτουν τὲς Ἀποικίες.
Παραιτηθεῖτε ἀπὸ τὴν πρόσοδον αὐτή,
κι ἀπὸ τὴν ἄλληνα τὴν συναφῆ,
κι ἀπὸ τὴν τρίτη τούτην: ὡς συνέπεια φυσική·
εἶναι μὲν οὐσιώδεις, ἀλλὰ τὶ νὰ γίνει;
σᾶς δημιουργοῦν μιὰ ἐπιβλαβῆ εὐθύνη.

Ἡ ἀλληγορία τῆς γραμματικῆς

Ἀλληγορικὴ ἀναπαράσταση τῆς τέχνης τῆς γραμματικῆς ἀπὸ τὸν Γάλλο ζωγράφο Laurent de la Hyre (1606-1656).